Reakcje alergiczne bywają różne i czasem mogą przebiegać bardzo łagodnie, ale zdarzają się też sytuacje krytyczne, gdzie użądlenie może doprowadzić do naprawdę poważnych problemów ze zdrowiem oraz życiem. Dowiedz się, jak objawia się alergia, co zrobić po użądleniu oraz jak uniknąć tego w przyszłości.
Reakcja alergiczna po użądleniu przez owada – czym jest?
Alergią nazywamy nieprawidłową i nadmierną reakcję organizmu na kontakt z substancją, znajdującą się w jadzie owada. Przebieg reakcji alergicznej najczęściej jest gwałtowny i może stanowić zagrożenie dla życia.
Owady, których jad uczula człowieka:
- osa zwyczajna;
- pszczoła;
- szerszeń;
- trzmiel;
- klecanka.
Użądlenia os oraz pszczół najczęściej wywołują alergię.
W jaki sposób jad działa na człowieka?
Wpływ na uczulenie mają składniki zawarte w jadzie insektów. Mogą być to białka (zazwyczaj enzymatyczne, które odpowiadają za rozkład innych substancji) oraz peptydy. Odpowiadają one za pojawianie się ogólnoustrojowych i miejscowych objawów alergii.
Składniki jadu można również podzielić we względu na alergeny:
- główne – wywołują reakcje alergiczne najczęściej;
- mniejsze – wywołują reakcje jedynie u niektórych.
Ponadto, jad owadów błonkoskrzydłych zawiera substancje niskocząsteczkowe, odpowiadające za miejscowe reakcje zapalne, np. zaczerwienie, obrzęk, ból.
Czy alergia na jad owadów to popularny problem?
Na pewno warto zwrócić uwagę na fakt, że uczulenia na poszczególne insekty są zależne od regionu świata. W Europie Środkowej oraz RPA to pszczoła najczęściej wywołuje reakcje alergiczne. W przypadku osy, zwiększona liczba osób uczulonych na jad występuje w Wielkiej Brytanii oraz USA. Australia oraz Ameryka Środkowa to miejsce ludzi, którzy reagują alergicznie na ugryzienia mrówek.
Jeśli chodzi o Europę – od 0,6% do 3,5% populacji wykazuje reakcje alergiczne po użądleniu przez owada.
Typowe objawy po użądleniu przez owada
Objawy różnią się w zależności od tego, czy ukąszona została osoba z alergią, czy bez. U osób, które nie są uczulone, standardowymi reakcjami ciała na jad są:
- ból w miejscu użądlenia;
- zaczerwienienie;
- obrzęk;
- powiększenie węzłów chłonnych;
- gorączka.
W przypadku osób, które są uczulone, sytuacja wygląda nieco inaczej. Najpopularniejsze objawy to:
- silny ból;
- obrzęk, którego wielkość wynosi ponad 10 cm i trwa ponad dobę. Jest szczególnie niebezpieczny, gdy pojawi się w pobliżu szyi, szczególnie w jamie ustnej, ponieważ występuje wysokie ryzyko uduszenia;
- zaczerwienienie.
Klasyfikacja Müellera, dotycząca reakcji ogólnoustrojowych po użądleniu
STOPIEŃ I – świąd, pokrzywka, osłabienie i niepokój
STOPIEŃ II – przynajmniej jeden objaw stopnia I, a do tego co najmniej dwa z wymienionych: wymioty, biegunka, obrzęk naczynioruchowy, nudności, ból brzucha, ucisk w klatce piersiowej, zawroty głowy
STOPIEŃ III – przynajmniej jeden objaw stopnia II, a do tego co najmniej dwa z wymienionych: osłabienie, zaburzenie mowy, lęki, chrypka, świszczący oddech, splątanie, świst krtaniowy
STOPIEŃ IV – przynajmniej jeden objaw stopnia III, a do tego co najmniej dwa z wymienionych: utrata przytomności, obniżenie ciśnienia krwi, nietrzymanie moczu i kału, sinica, zapaść
Leczenie alergii na jad owadów
Czy można całkowicie wyleczyć alergię na jad owadów?
Immunoterapia to sposób leczenia uczulenia. Polega na podawaniu osobie chorej pewnej dawki wyciągu alergenowego z jadu, stale ją zwiększając. Takie działanie wytwarza w organizmie tolerancję na alergen. W dalszym ciągu leczenia rozpoczyna się terapię podtrzymującą, podczas której osobie chorej podaje się przez pewien czas taką samą dawkę wyciągu uczuleniowego.
Immunoterapia cechuje się naprawdę wysoką skutecznością. U dzieci często występuje samoograniczanie się choroby, w związku z czym objawy znikają wraz z wiekiem. Osoby dorosłe oraz młodzież nie posiadają już możliwości do naturalnego wyciszania uczuleń.
Zostałeś użądlony – co dalej?
Pszczoła pozostawia w naszym ciele swoje żądło i pierwszym krokiem powinno być jego usunięcie. Jak wyjąć żądło pszczoły? Podważając je. Nigdy nie łap go dwoma palcami! Możesz w ten sposób uwolnić jeszcze więcej alergenów prosto do organizmu! Najlepszym sposobem na usunięcie żądła pszczoły jest jego podważenie jednym palcem.
Osa, jak większość innych insektów, nie pozostawia żądła i może atakować wielokrotnie.
Miejsce użądlenia należy obłożyć lodem/zimnym okładem. Jest to szczególnie ważne, ponieważ zimno obkurcza naczynia krwionośne, a to zwalnia/hamuje przenoszenie jadu do reszty organizmu. O ile po zastosowaniu okładu ciało się „uspokoi”, nie trzeba robić niczego więcej.
Natomiast jeśli wystąpiła lekka reakcja alergiczna – powinno się podać leki przeciwhistaminowe, które są dostępne bez recepty.
Co zrobić w przypadku, kiedy owad użądlił w szyję, język, jamę ustną? Bezzwłocznie wezwać lekarza. Bez względu na to, czy ofiarą jest osoba uczulona, czy też nie, jad w okolicach twarzy może doprowadzić do śmierci!
Unikanie użądleń – działania
Co zrobić, aby owady nas nie żądliły? Istnieje szereg działań, które warto podjąć, aby uchronić się przed jadem.
- Zachowaj ostrożność, przebywając w pobliżu kwitnących roślin.
- Staraj się nie jeść owoców i innych słodkich produktów, gdy przebywasz na zewnątrz.
- Noś buty.
- Jeśli znajdujesz się w miejscu, w którym występuje duża ilość owadów, miej na sobie ubrania z długim rękawem i kryte buty. Warto również posiadać rękawiczki.
- W przypadku ataku, koniecznie zasłoń głowę.
Osoby szczególnie narażone na wystąpienie reakcji alergicznych powinny unikać kontaktów z żądlącymi owadami, aczkolwiek latem bywa to niezwykle trudne, dlatego fortecą, zapewniającą bezpieczeństwo powinien być dom.
Niestety insekty potrafią przedostać się do mieszkania, dlatego warto je zabezpieczyć. O tym, jak to zrobić dowiesz się w artykule Dlaczego owady wkraczają do naszych domów i jak im to utrudnić?
