1. Szerszenie są rodzajem os
Szerszenie należą do rodziny Vespidae i są blisko spokrewnione z innymi owadami żądlącymi, takimi jak żółte kurtki (osy z rodzaju Vespula lub Dolichovespula) i osy papierowe. Znane są z agresywnego zachowania i silnych użądleń.
2. Szerszenie są większe niż inne osy
Szerszenie są zazwyczaj większe i bardziej wytrzymałe niż inne rodzaje os. Średni rozmiar szerszeni w Europie różni się w zależności od gatunku, ale najczęściej spotykany gatunek to szerszeń europejski (Vespa crabro). Długość ciała szerszenia europejskiego zazwyczaj wynosi od 2,5 cm do 3,5 cm. Rozpiętość skrzydeł tych owadów może osiągać od 4,5 cm do 5,5 cm. Są to więc duże owady, szczególnie w porównaniu z innymi rodzajami os..
3. Szerszenie budują skomplikowane gniazda
Tak, szerszenie budują skomplikowane gniazda. Proces ten rozpoczyna się od żucia włókien drewna, które są mieszane ze śliną owadów, tworząc “papierowatą” substancję. Ta technika pozwala im na budowanie dużych i wytrzymałych struktur, które często znajdują się na gałęziach drzew, pod okapami budynków, w stodołach, strychach lub innych osłoniętych miejscach.
Gniazda szerszeni mogą być bardzo duże, czasami osiągając rozmiar piłki do koszykówki, a nawet większe. Wewnątrz gniazda znajdują się komórki, które służą jako pokoje lęgowe dla larw. Budowa takiego gniazda jest imponującym osiągnięciem inżynieryjnym owadów i świadczy o złożonych zachowaniach społecznych tych owadów.
4. Szerszenie są owadami wysoce społecznymi
Szerszenie są owadami wysoce społecznymi i żyją w koloniach o złożonej hierarchii społecznej. W kolonii szerszeni można wyróżnić trzy główne role:
- Królowa: Jest to zazwyczaj jedyna reprodukcyjna samica w kolonii. Jej głównym zadaniem jest składanie jaj. Po zimie, królowa buduje nowe gniazdo i rozpoczyna proces zakładania nowej kolonii.
- Robotnice: Są to bezpłodne samice, które stanowią większość populacji w kolonii. Ich zadania obejmują szukanie pożywienia, budowanie i rozbudowę gniazda, opiekę nad larwami oraz obronę gniazda. Robotnice są również odpowiedzialne za regulację temperatury wewnątrz gniazda.
- Samce (trutnie): Ich główną rolą jest rozmnażanie. Trutnie opuszczają gniazdo, aby sparować się z nowymi królowymi, co zazwyczaj ma miejsce pod koniec lata lub na początku jesieni. Każdy z tych członków kolonii odgrywa kluczową rolę w przetrwaniu i rozwoju społeczności szerszeni.
5. Szerszenie są żarłocznymi drapieżnikami
Tak, szerszenie żywią się różnymi owadami i są wykwalifikowanymi łowcami. Ich dieta obejmuje muchy, pszczoły, inne osy oraz różnorodne owady i larwy. Szerszenie potrafią atakować i upolować nawet te ofiary, które są większe od nich samych, co jest rzadkością wśród innych owadów.
Ich umiejętności łowieckie i siła sprawiają, że szerszenie są efektywnymi drapieżnikami, odgrywającymi ważną rolę w ekosystemie, ponieważ pomagają kontrolować populację innych owadów. Są jednak czasami uważane za szkodniki, szczególnie gdy ich polowania dotyczą pożytecznych owadów, takich jak pszczoły miodne.
Ponadto, sposób polowania szerszeni, który często obejmuje rozbijanie ofiary na części i transportowanie ich do gniazda, w celu nakarmienia larw, świadczy o ich zaawansowanych zachowaniach łowieckich i społecznych.
6. Szerszenie mają bolesne żądło
Szerszenie posiadają silny jad i są w stanie zadawać bolesne użądlenia, zwłaszcza gdy czują się zagrożone. Ich żądła są specjalnie zaprojektowane do przenikania przez grubą skórę, co sprawia, że użądlenie jest szczególnie bolesne.
Warto pamiętać, że szerszenie używają swojego żądła głównie w celu obrony – zarówno swojej, jak i swojego gniazda. W przeciwieństwie do pszczół miodnych, szerszenie mogą żądlić wielokrotnie, ponieważ ich żądło nie zostaje utracone po użądleniu.
Osoby użądlenie przez szerszenie mogą odczuwać silny ból, opuchliznę i zaczerwienienie w miejscu użądlenia. W przypadku osób uczulonych na jad owadów żądlących, reakcja może być znacznie bardziej poważna i wymagać natychmiastowej pomocy medycznej. Dlatego zawsze zaleca się ostrożność w pobliżu gniazd szerszeni.
7. Szerszenie komunikują się za pomocą feromonów
Szerszenie rzeczywiście używają feromonów do komunikacji z innymi członkami kolonii. Feromony to sygnały chemiczne, które odgrywają kluczową rolę w życiu społecznym tych owadów. Są one wykorzystywane do różnych celów, takich jak:
- Oznaczanie szlaków: Szerszenie mogą używać feromonów do znakowania tras, które prowadzą do źródeł pożywienia, ułatwiając tym samym innym członkom kolonii ich odnalezienie.
- Sygnalizowanie niebezpieczeństwa: Gdy szerszeń czuje się zagrożony lub gniazdo jest atakowane, może wydzielać feromony alarmowe, które mobilizują inne szerszenie do obrony lub ucieczki.
- Koordynacja działań: Feromony mogą także służyć do koordynowania działań wewnątrz kolonii, np. przy budowie gniazda, opiece nad larwami czy zbieraniu pożywienia.
Komunikacja chemiczna za pomocą feromonów jest więc niezwykle ważna w życiu społecznym szerszeni, umożliwiając im efektywną współpracę i przetrwanie jako grupa.
8. Szerszenie odgrywają ważną rolę w ekosystemach
Szerszenie, mimo swojej agresywnej natury, faktycznie istotną rolę w ekosystemach. Jako drapieżniki, pomagają one kontrolować populację innych owadów, w tym szkodników rolniczych i ogrodowych. Dzięki temu przyczyniają się do utrzymania równowagi biologicznej w środowisku naturalnym.
Ponadto, choć szerszenie nie są tak skutecznymi zapylaczami jak pszczoły, również odwiedzają kwiaty w poszukiwaniu nektaru. Podczas tych wizyt mogą przyczyniać się do zapylania, co jest ważne dla wielu roślin. W ten sposób szerszenie przyczyniają się do zdrowia i różnorodności ekosystemów, w których żyją.
Ich rola w ekosystemach jest więc złożona i obejmuje zarówno kontrolę populacji innych owadów, jak i przyczynianie się do procesu zapylania.
9. Szerszenie przyciąga słodka żywność i napoje
Szerszenie są rzeczywiście znane z tego, że są przyciągane przez słodką żywność i napoje, co sprawia, że często stają się problemem podczas pikników, grillowania na świeżym powietrzu czy innych aktywności na zewnątrz. Ich zainteresowanie słodyczami jest szczególnie silne pod koniec lata i na początku jesieni, kiedy to szukają dodatkowych źródeł energii.
Aby uniknąć przyciągania szerszeni, zaleca się trzymanie żywności i napojów pod przykryciem. Dobrym rozwiązaniem jest używanie pojemników z pokrywkami lub przykrywanie żywności folią aluminiową lub innym materiałem. Ważne jest także, aby nie pozostawiać na zewnątrz resztek jedzenia lub otwartych napojów słodzonych, które mogą przyciągać te owady
10. Szerszenie mają charakterystyczne czarno-żółte ubarwienie
Szerszenie rzeczywiście można łatwo rozpoznać po ich charakterystycznym czarno-żółtym ubarwieniu. Ten żywy, kontrastowy wzór służy jako formę ostrzeżenia dla potencjalnych drapieżników, sygnalizując ich zdolność do obrony, w tym użądlenia. Jest to przykład tzw. aposematyzmu, czyli strategii obronnej, w której jaskrawe kolory ostrzegają przed niebezpieczeństwem, jakie mogą stanowić te owady.
Ubarwienie aposematyczne jest stosunkowo powszechne w świecie owadów i innych zwierząt, często sygnalizuje truciznę lub inną formę obrony. W przypadku szerszeni, ich wyraziste ubarwienie pełni istotną rolę w ich przetrwaniu, odstraszające potencjalne zagrożenia, zanim dojdzie do konfrontacji.
Szerszenie są rodzajem os z rodziny Vespidae, znane ze swojej agresywności i silnych użądleń. Są większe niż większość os, budują skomplikowane gniazda i żyją w społecznościach z wyraźną hierarchią. Jako efektywne drapieżniki, kontrolują populacje innych owadów i przyczyniają się do ekosystemów, choć ich silny jad i skłonność do użądleń mogą stanowić zagrożenie dla ludzi. W razie problemu z szerszeniami w Twoim domu możesz zastosować dedykowany środek do usuwania os i szerszeni Bump Wespen.
